کد مطلب:149457 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:123
موضوع امر به معروف و نهی از منکر
در اینجا باید اوضاع خاصی را كه در زمان معاویه و در اثر خلافت یزید پیدا شده بود در نظر گرفت:
الف. خود موضوع خلافت موروثی كه جامه ی عمل پوشیدن به آرزوی دیرین ابوسفیان بود كه گفت: «تلقفوها تلقف الكرة و لتصیرن الی اولادكم وراثة. أما و الذی یحلف به ابوسفیان لا جنة و لا نار...» [1] .
امام در زمان خود معاویه به این امر و به كارهای معاویه معترض بود و حتی در یك نامه به معاویه نوشت: من می ترسم در نزد خدا از اینكه علیه تو قیام نمی كنم مسؤول باشم. امام در زمان معاویه اقداماتی می كرد كه معلوم بود قصد شورش دارد. [2] .
در اینجا یك مطلب هست و آن اینكه این گونه قیامها بلكه مطلق امر به معروف ها و نهی از منكرها یك وظیفه ی تعبدی نیست كه ما هر وقت منكری را دیدیم نهی كنیم و بر ما نباشد كه به نتیجه و اثر كار توجه داشته باشیم، بلكه احتمال اثر یا اطمینان به نتیجه لازم است، یعنی این كار از نوع كارهایی است كه بر مكلف است نتیجه ی كار را برآورد كند، و الا بی جهت نیرویی را مصر كرده و به هدر داده است. (مسأله اعتقاد امام به نتیجه ی كارش مربوط است به آنچه قبلا گفتیم كه امام از نظر عامل امر به معروف و نهی
از منكر، منطقش منطق انقلابی و منطق شهید و طرفدار توسعه ی خونریزی و گسترش انقلاب بود، مطلبی و پیامی داشت كه آن پیام را فقط می خواست با خون رقم كند كه هرگز پاك نشود.) آیا امام خود به نتیجه ی كار خود و هدر نرفتن خود معتقد بود یا نه؟ بلی معتقد بود، به چند دلیل:
الف. در جواب شخصی كه «ریاشی» نقل می كند فرمود: «ان هؤلاء اخافونی و هذه كتب اهل الكوفة و هم قاتلی، فاذا فعلوا ذلك و لم یدعو الله محرما الا انتهكوه بعث الله الیهم من یقتلهم حتی یكونوا اذل من فرام المرأة» [3] (كامل ابن اثیر جلد 3).
ب. در روز عاشورا خطاب به مردم فرمود: «ثم ایم الله لا تلبثون بعدها الا كریثما یركب الفرس حتی تدور بكم دور الرحی و تقلق بكم قلق المحور» [4] .
ج. در روز عاشورا خطاب به اهل بیت خود فرمود: «استعدوا للبلاء و اعلموا ان الله حافظكم و منجیكم من شر الاعداء و یعذب اعادیكم بانواع البلاء» [5] .
د. به عمرسعد فرمود: به خدا ملك ری نصیب تو نخواهد شد، می بینم كه بچه های كوفه به سرت سنگ می پرانند آنطور كه به درخت میوه سنگ می زنند.
الف. خود موضوع خلافت موروثی كه جامه ی عمل پوشیدن به آرزوی دیرین ابوسفیان بود كه گفت: «تلقفوها تلقف الكرة و لتصیرن الی اولادكم وراثة. أما و الذی یحلف به ابوسفیان لا جنة و لا نار...» [1] .
امام در زمان خود معاویه به این امر و به كارهای معاویه معترض بود و حتی در یك نامه به معاویه نوشت: من می ترسم در نزد خدا از اینكه علیه تو قیام نمی كنم مسؤول باشم. امام در زمان معاویه اقداماتی می كرد كه معلوم بود قصد شورش دارد. [2] .
در اینجا یك مطلب هست و آن اینكه این گونه قیامها بلكه مطلق امر به معروف ها و نهی از منكرها یك وظیفه ی تعبدی نیست كه ما هر وقت منكری را دیدیم نهی كنیم و بر ما نباشد كه به نتیجه و اثر كار توجه داشته باشیم، بلكه احتمال اثر یا اطمینان به نتیجه لازم است، یعنی این كار از نوع كارهایی است كه بر مكلف است نتیجه ی كار را برآورد كند، و الا بی جهت نیرویی را مصر كرده و به هدر داده است. (مسأله اعتقاد امام به نتیجه ی كارش مربوط است به آنچه قبلا گفتیم كه امام از نظر عامل امر به معروف و نهی
از منكر، منطقش منطق انقلابی و منطق شهید و طرفدار توسعه ی خونریزی و گسترش انقلاب بود، مطلبی و پیامی داشت كه آن پیام را فقط می خواست با خون رقم كند كه هرگز پاك نشود.) آیا امام خود به نتیجه ی كار خود و هدر نرفتن خود معتقد بود یا نه؟ بلی معتقد بود، به چند دلیل:
الف. در جواب شخصی كه «ریاشی» نقل می كند فرمود: «ان هؤلاء اخافونی و هذه كتب اهل الكوفة و هم قاتلی، فاذا فعلوا ذلك و لم یدعو الله محرما الا انتهكوه بعث الله الیهم من یقتلهم حتی یكونوا اذل من فرام المرأة» [3] (كامل ابن اثیر جلد 3).
ب. در روز عاشورا خطاب به مردم فرمود: «ثم ایم الله لا تلبثون بعدها الا كریثما یركب الفرس حتی تدور بكم دور الرحی و تقلق بكم قلق المحور» [4] .
ج. در روز عاشورا خطاب به اهل بیت خود فرمود: «استعدوا للبلاء و اعلموا ان الله حافظكم و منجیكم من شر الاعداء و یعذب اعادیكم بانواع البلاء» [5] .
د. به عمرسعد فرمود: به خدا ملك ری نصیب تو نخواهد شد، می بینم كه بچه های كوفه به سرت سنگ می پرانند آنطور كه به درخت میوه سنگ می زنند.
[1] [خلافت را چون توپ به يكديگر پاس دهيد و آن را نزد اولاد خود به ارث نهيد. هان سوگند به آنكه ابوسفيان به او سوگند مي خورد نه بهشتي در كار است و نه دوزخي.].
[2] اما اينكه در نمره ي 6 يادداشتهاي «نهضت حسيني» از كتاب آقاي صالحي از رجال كشي و از الامامة و السياسة نقل كرديم كه امام به او نوشت: «لا اريد لك حربا و لا عليك خلافا» ناظر به زمان حال بود و قطعا امام در زمان معاويه و براي آن زمان چنين قصدي نداشت.
[3] [اينان براي من ايجاد وحشت كرده اند، و اينها نامه هاي دعوت كوفيان است كه اكنون به قتل من كمر بسته اند، و چون دست به خون من بيالايند و حرامي را نگذارند جز اينكه مرتكب شوند، خداوند كسي را برانگيزد تا همه را قتل عام كند تا آنجا كه از كهنه ي رگل زنان بي ارزش تر خواهند شد.].
[4] لهوف، ص 42. [سپس به خدا سوگند جز زمان اندكي به اندازه ي زمان سوار شدن بر اسب نمانيد تا اينكه اين آسياب به گردش در آيد و شما را در تنگناي محور خويش گيرد.].
[5] [خود را آماده ي بلا كنيد، و بدانيد كه خداوند حافظ و رهايي بخش شما از دشمنان است، و دشمنانتان را به انواع بلا كيفر خواهد داد.].